Бэлэг эрхтний үү, шовх үзүүрт ургацаг эмчилгээ
Бэлэг эрхтний үү, шовх үзүүрт ургацаг Кондилома
Бэлэг эрхтэн, хошного, амны салст дээр гардаг шовх үзүүрт ургацаг (кондилома) нь Хүний папиллома вирус (ХПВ)-ээр үүсдэг вирусийн халдварт өвчин юм. Ургацаг нь тахианы залаа эсвэл цэцэгт байцаа мэт хэлбэртэй, арьсны өнгөтэй ургацгаар илэрдэг.
🦠 Хүний папиллома вирус (ХПВ) гэж юу вэ?
ХПВ нь бөмбөлөг хэлбэртэй, хоёр гинжит ДНХ агуулсан, арьсны хучуур эсийг сонгон гэмтээдэг вирус юм. Өнөөгийн байдлаар 170 гаруй төрөл нь бүртгэгдсэнээс 40 орчим нь бэлгийн замаар халдварладаг.
| ХПВ төрөл | Илрэх байдал |
|---|---|
| 1-р тип | Улны үү |
| 2, 4-р тип | Ердийн үү |
| 3, 10-р тип | Хавтгай үү |
| 6, 11-р тип | Шовх үзүүрт ургацаг (кондилома) |
| 16, 18, 31, 33, 35-р тип | Умайн хүзүүний хорт хавдар үүсгэдэг өндөр эрсдэлтэй ХПВ |
📊 ДЭМБ-ийн мэдээлснээр умайн хүзүүний хорт хавдар нь дэлхий дахинд эмэгтэйчүүдийн хорт хавдрын нас баралтаар 2-р байранд ордог. Жил бүр 529,000 шинэ тохиолдол, 274,000 нас баралт бүртгэгддэг.
⚠️ ХПВ-ийн халдварлалтын онцлог
Халдварлах замууд:
- Бэлгийн замаар (аналь, вагиналь, аман харьцаа)
- Арьс, салстын микрошархлаар дамжин
- Маш ховор тохиолдолд төрөх үед эхээс урагт халдвар дамжих
Тархалт:
- 15–49 насны бэлгийн идэвхтэй хүмүүсийн 80%-д насан туршдаа ядаж нэг удаа ХПВ халдвар авсан байдаг.
- Ихэнх хүмүүс дархлаагаараа өөрөө дарах ч заримд нь үргэлжилсэн халдвар болж хорт хавдар үүсгэх эрсдэлтэй.
📌 Шовх үзүүрт ургацагт нөлөөлөх хүчин зүйлс:
- Олон хавьтагчтай байх
- Бэлгийн хамгаалалтгүй харьцаанд орох
- Удаан хугацааны үрэвсэлт өвчнүүд (умайн хүзүүний үрэвсэл, үтрээний үрэвсэл)
- Дархлаа суларсан байдал (Жишээ: ДОХ, чихрийн шижин)
- Тамхи татах
😷 Хүндрэлүүд:
- Бэлгийн харьцааны үед эвгүй мэдрэмж, өвдөлт
- Үржих, томрох – ургацаг олон болж нэгдэж ургах
- Нөхөн үржихүйн эрхтнүүдэд үрэвсэл үүсгэх
- Хортой хэлбэрт шилжих эрсдэл (ялангуяа ХПВ 16, 18)
🔍 Оношилгоо
Шовх үзүүрт ургацгийг оношлохдоо дараах аргуудыг хэрэглэнэ:
- Эмэгтэйчүүдийн үзлэг – нүдээр үзэж оношлох
- Хэт авиан шинжилгээ (эхо) – үрэвсэл, хавдар, шалтгаан тодруулах
- ХПВ тест – вирусийн хэв шинж тодорхойлох
- Пап тест – эсийн өөрчлөлт илрүүлэх (умайн хүзүүнд)
💊 Эмчилгээ
Шовх үзүүрт ургацгийг дараах аргуудаар эмчилж болно:
1. Эмийн эмчилгээ (консерватив)
- Ургацаг жижиг, хөнгөн үед хэрэглэнэ
- Вирусийн эсрэг түрхлэг, ууж хэрэглэх эм
- Үрэвсэл дарах, дархлаа дэмжих эмчилгээ
- Витамин Е, D, C хэрэглэхийг эмч зөвлөдөг
2. Мэс заслын эмчилгээ
- Ургацаг томорсон, олширсон үед
- Дараах аргууд хэрэглэгддэг:
- Хөлдөөх (криотерапи)
- Лазераар арилгах
- Цахилгаан коагуляци
- Мэс заслын аргаар бүрэн авах
🩺 Мэс заслын дараа дахин ургах эрсдэл байдаг тул ХПВ-ийн эсрэг эмчилгээ, дархлааг дэмжих эмчилгээг хавсаргаж хийх шаардлагатай.
✅ Урьдчилан сэргийлэлт
- ✨ HPV-ийн эсрэг вакцин хийлгэх (9–14 наснаас эхлэн)
- 🛡️ Бэлгийн харьцаанд тогтмол хамгаалалт хэрэглэх
- 👩⚕️ Жил бүр эмэгтэйчүүдийн үзлэгт хамрагдах
- 👭 Олон хавьтагчтай харьцаанаас зайлсхийх
- 🍎 Дархлаа сайжруулах, архаг үрэвслийг эрт эмчлэх
🟢 Дүгнэлт
Шовх үзүүрт ургацаг бол олон нийт төдийлөн сайн мэддэггүй ч түгээмэл тархсан, дахих хандлагатай вирусийн халдварт өвчин юм. Та дараах байдлаар өөрийгөө хамгаалж чадна:
- Дархлаагаа дэмжих
- Эмэгтэйчүүдийн урьдчилан сэргийлэх үзлэгт тогтмол хамрагдах
- Шинж тэмдэг илэрвэл өөрийгөө оношлох биш, мэргэжлийн эмчид хандах
Ахлах Зэргийн Эмч:
Эмэгтэйчүүдийн Ахлах Эмч: Х.Энх-Дэлгэр
Эмэгтэйчүүдийн эмч:
Эмэгтэйчүүдийн Эмч: Ж.Уранбилэг
