Буйл Хавдах Шалтгаан
Буйл хавдах нь олон хүний тулгардаг түгээмэл асуудал юм. Хэдийгээр ихэнх тохиолдолд анх удаагаа төдийлөн ноцтой санагдахгүй ч, цаг алдалгүй анхаарахгүй бол амны хөндийн эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлж, улмаар шүд унагах зэрэг хүндрэл үүсгэх эрсдэлтэй. Тэгвэл буйл яагаад хавддаг вэ? Энэ нийтлэлээр бид буйл хавдах үндсэн шалтгаануудыг дэлгэрэнгүй авч үзэх болно.
Буйлны Үрэвсэл (Гингивит)
Буйл хавдах хамгийн түгээмэл шалтгаан бол гингивит буюу буйлны үрэвсэл юм. Энэ нь амны хөндийн эрүүл ахуй хангалтгүйгээс үүдэлтэй.
- Шалтгаан: Шүдээ тогтмол угаахгүй, шүдний завсар цэвэрлэхгүй байснаар шүд болон буйлны завсар хүнсний үлдэгдэл хуримтлагдаж, бактери үржинэ. Эдгээр бактери нь шүдний өнгөр (plaque) үүсгэж, цаашлаад хатуурч шүдний чулуу болон хувирдаг. Шүдний чулуу нь буйлыг цочроож, үрэвсэл үүсгэн хавдуулдаг.
- Шинж тэмдэг: Буйл улайж, хавдана, шүд угаах эсвэл хатуу хоол идэх үед цус гарна, амнаас эвгүй үнэр гарна.
Шүдний Эмгэгүүд
Буйлны хавдалт нь зөвхөн буйлны асуудал бус, шүдний бусад эмгэгүүдээс ч үүдэлтэй байж болно.
- Шүд цоорох: Гүн цоорсон шүдний нүхэнд бактери хуримтлагдан үрэвсэл үүсгэж, буйл руу тархаж хавдуулна.
- Шүдний буглаа: Шүдний үндэс эсвэл буйлны доор идээт үрэвсэл үүсэхийг буглаа гэнэ. Энэ нь маш хүчтэй өвдөлт өгч, буйлыг хүчтэй хавдуулдаг.
- Ургаж буй агт шүд: Ялангуяа агт шүд (соёо шүд) буруу байрлалтай ургах эсвэл бүрэн ургаж чадахгүй байх үед буйл хавдаж, өвдөлт үүсгэдэг. Энэ тохиолдлыг перикоронит гэнэ.
- Шүдний хугарал, гэмтэл: Шүдний хугарал эсвэл буйлны гэмтэл нь бактерийн халдвар үүсгэн хавдуулж болно.
Буйл хавдах бусад Шалтгаанууд
Дээрхээс гадна буйл хавдах хэд хэдэн шалтгаан бий:
- Гормоны өөрчлөлт: Жирэмслэлт, сарын тэмдэг, цэвэршилт зэрэг үед эмэгтэй хүний биед гормоны өөрчлөлт орсноор буйл илүү мэдрэмтгий болж, үрэвсэх хандлагатай болдог.
- Витамины дутагдал: Ялангуяа Витамин С-ийн дутагдал (цинга) нь буйлны эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлж, хавдуулдаг.
- Зарим эм бэлдмэл: Цусны даралт бууруулах эм, дархлаа дарангуйлах эм, эпилепсийн эсрэг эм зэрэг зарим төрлийн эм нь гаж нөлөөгөөр буйлыг томоргож, хавдуулж болно.
- Мөөгөнцрийн халдвар: Амны хөндийн мөөгөнцрийн халдвар (кандидоз) нь буйлыг үрэвсүүлж болно.
- Амны хөндийн харшил: Зарим хүнсний бүтээгдэхүүн, ам зайлагч, шүдний оо зэрэгт харшил өгснөөс буйл хавдаж болно.
- Тамхи татах: Тамхи татах нь буйлны үрэвслийг хүндрүүлж, эмчилгээг хүндрүүлдэг.
- Чихрийн шижин: Чихрийн шижинтэй хүмүүсийн дархлаа сул байдаг тул амны хөндийн халдвар, үрэвсэлд илүү өртөмтгий байдаг.
Хэзээ эмчид хандах вэ?
Хэрэв таны буйл хавдаж, өвдөж, цус гарч эхэлбэл, эсвэл амнаас эвгүй үнэр байнга гардаг бол яаралтай шүдний эмчид хандах нь зүйтэй. Эмч таны буйл хавдсан шалтгааныг оношилж, тохирох эмчилгээг хийж өгнө. Эрт илрүүлж эмчлэх нь цаашдын хүндрэлээс урьдчилан сэргийлэх хамгийн сайн арга юм.
Урьдчилан Сэргийлэх
Буйл хавдахаас урьдчилан сэргийлэх хамгийн чухал алхам бол амны хөндийн эрүүл ахуйг тогтмол сахих явдал юм:
- Өдөрт 2 удаа шүдээ 2 минут угаах.
- Өдөр бүр шүдний утсыг тогтмол хэрэглэх.
- Ам зайлагч хэрэглэх.
- Жилд 1-2 удаа шүдний эмчид үзүүлж, мэргэжлийн цэвэрлэгээ хийлгэх.
- Эрүүл хооллож, витаминаар баялаг хүнс хэрэглэх.
Ижил төстэй нийтлэлүүд: