Эмэгтэйчүүдийн үрэвсэл
Эмэгтэйчүүдийн үрэвсэл гэж юу вэ?
Эмэгтэйчүүдийн үрэвсэл гэдэг нь эмэгтэйчүүдийн нөхөн үржихүйн тогтолцооны эд эсүүдэд үүсдэг халдвар эсвэл үрэвсэлт өвчлөл юм. Үрэвсэл үүсгэдэг шалтгаанууд нь ихэвчлэн бактер, вирус, мөөгөнцөр зэрэг бичил биетүүд байдаг бөгөөд эдгээр нь эмэгтэйчүүдийн нөхөн үржихүйн эрхтнүүдэд халдварлаж, үрэвсэл үүсгэж болно.
Үрэвсэл нь янз бүрийн эрхтэнд үүсэж болдог ба доорх байдлаар үүсэх боломжтой байдаг үүнд:
- Үтрээний үрэвсэл (вагинит): Үтрээний салст бүрхэвчид нөлөөлж, загатнах, хорсох, өвдөх шинж тэмдгүүд илэрнэ.
- Савны хүзүүний үрэвсэл (цервицит): Савны хүзүүнд нөлөөлж, хэвлий орчмоор өвдөлт, заримдаа цус алдах, хамтрагчдаа халдвар тараах магадлалтай.
- Өндгөвчний үрэвсэл (оофорит) болон савны гуурсан хоолойн үрэвсэл (сальпингит): Энэ төрлийн үрэвсэл нь өндгөвч, гуурсан хоолойд нөлөөлж, хэвлийн доод хэсгээр өвдөх, хэвийн бус ялгарал гарах зэрэг шинж тэмдэг илэрдэг.
- Умайн үрэвсэл (эндометрит): Умайн дотор ханыг хамардаг ба хэвлийн доод хэсгээр өвдөх, дулаан мэдрэгдэх, заримдаа цус гарах зэрэг шинж тэмдэгтэй байдаг.
Эмэгтэйчүүдийн үрэвсэл нь удаан хугацаагаар эмчлүүлээгүй тохиолдолд бусад эрхтэнд халдварлах, нөхөн үржихүйн асуудал үүсгэх аюултай тул дээрх шинж тэмдэг илэрвэл мэргэжлийн эмчийн зөвлөгөө авч, шаардлагатай эмчилгээ хийлгэх нь зүйтэй.
Эмэгтэйчүүдийн үрэвсэл үүсэх шалтгаан
Эмэгтэйчүүдийн үрэвсэл үүсэх шалтгаан нь олон хүчин зүйлтэй холбоотой байдаг. Үүнд:
- Халдвар:
- Бактерийн халдвар: Жишээ нь, хламиди, гонорея зэрэг халдварт өвчнүүд нь нөхөн үржихүйн замаар дамжин үрэвсэл үүсгэдэг.
- Мөөгөнцрийн халдвар: Кандидоз буюу мөөгөнцрийн халдвар үтрээний орчинд үржиж үрэвсэл үүсгэж болно.
- Вирусын халдвар: Хүний хөхөнцөр вирус (HPV), герпес зэрэг вирус нь савны хүзүүнд үрэвсэл үүсгэх эрсдэлтэй.
- Нянгийн халдвар: Өдөр тутмын ариун цэвэр дутуу сахиснаар нянгийн тэнцвэр алдагдаж үрэвсэл үүсэх магадлалтай.
- Дархлаа сулрал:
- Дархлааны систем сул байх үед халдвар эсэргүүцэх чадвар буурч, нян болон бичил биетүүд үржих нөхцөл бүрддэг.
- Гормоны тэнцвэр алдагдах:
- Эстроген болон прогестерон гормоны өөрчлөлт нь үтрээний орчныг өөрчлөх боломжтой тул халдвар авах эрсдэл нэмэгддэг.
- Хувийн ариун цэвэр:
- Ариун цэврийн дэглэмийг сахихгүй байх, бохир гар болон хэрэгсэл хэрэглэх нь халдвар тараах эрсдэлтэй.
- Урвалж бодис, химийн бүтээгдэхүүн:
- Үтрээ угаах бүтээгдэхүүн, үнэртэй ариун цэврийн хэрэглэлүүдийн химийн бодисууд нь үтрээний байгалийн орчныг өөрчилж, үрэвсэл үүсгэж болно.
- Хөндлөнгийн зүй бус нөлөөлөл:
- Хэт их ачаалал, стресс, архины хэрэглээ зэрэг амьдралын хэв маягийн хүчин зүйлүүд нь дархлаа сулруулж, халдвар авах эрсдэл нэмэгдүүлж болох юм.
- Бэлгийн замын олон хамтрагчтай байх:
- Олон бэлгийн хамтрагчтай байх нь янз бүрийн халдварт өртөх эрсдэлийг нэмэгдүүлдэг. Хамгаалалтгүй бэлгийн харилцаа нь гол шалтгаан болдог.
Үрэвсэл үүсэхээс сэргийлэхийн тулд хувийн ариун цэвэр сайн сахих, хамгаалалттай бэлгийн харилцаа эрхлэх, дархлаагаа дэмжих, эмчийн зөвлөгөөгөөр шаардлагатай бол хяналтанд байх нь чухал.
Эмэгтэйчүүдийн үрэвсэлийн эрсдэл нь хэр байдаг талаар
Эмэгтэйчүүдийн нөхөн үржихүйн тогтолцооны үрэвсэл нь удаан хугацаанд эмчлэхгүй орхих эсвэл буруу эмчилгээ хийх үед эрсдэл дагуулдаг. Үрэвсэл нь дараах эрсдэл, хүндрэлүүдийг үүсгэж болзошгүй:
- Үргүйдэл:
- Үрэвсэл нь савны гуурсан хоолойд үрэвсэл үүсгэж, үр тогтоох үйл явцад саад болж, улмаар үргүйдэлд хүргэх магадлалтай.
- Жирэмслэлтийн хүндрэлүүд:
- Савны болон гуурсан хоолойн үрэвсэл нь өндгөн эс эсвэл үр хөврөлийг хэвийн дамжуулахад саад болж, гадуур жирэмслэлт (умайн гаднах жирэмслэлт) үүсэх магадлалыг нэмэгдүүлнэ. Энэ нь эх, ургийн амь насанд аюул учруулж болзошгүй.
- Архаг өвдөлт:
- Архаг үрэвсэл нь хэвлий болон аарцгийн хэсгээр тогтмол өвдөлт үүсгэх, хөдөлгөөнд саад болох, амьдралын чанарт сөргөөр нөлөөлөх шалтгаан болдог.
- Сарын тэмдгийн хэмнэл алдагдах:
- Сав, өндгөвч, гуурсан хоолой зэрэг эрхтнүүдийн үрэвсэл нь сарын тэмдгийн мөчлөгийн хэмнэлийг алдагдуулж, их хэмжээгээр цус гарах, мөчлөгийн хооронд цус алдах зэрэг асуудал үүсгэж болно.
- Бусад эрхтэнд халдвар тархах:
- Үрэвсэл эмчлэгдэхгүй удсан тохиолдолд бусад эрхтэн болон эдүүд рүү халдвар дамжих, улмаар цус бохирдох (сепсис) зэрэг аюултай байдалд хүргэж болзошгүй.
- Дархлаа суларч, дахин халдвар авах эрсдэл нэмэгдэх:
- Байнга давтагдах халдвар, үрэвсэл нь дархлааны системд сөргөөр нөлөөлж, дахин халдвар авах, үрэвсэл үүсэх магадлалыг нэмэгдүүлдэг.
- Амьдралын чанарт нөлөөлөх:
- Үрэвсэлтэй холбоотойгоор бэлгийн харилцааны үед өвдөлт мэдрэгдэх, өөртөө итгэх итгэл буурах, стресс, сэтгэл зүйн дарамтад орох зэрэг асуудлууд гарч болзошгүй.
- Бусад халдварт өртөх эрсдэл нэмэгдэх:
- Үтрээ болон нөхөн үржихүйн замд үүссэн халдвар нь нянгийн тэнцвэрийг алдагдуулж, бусад вирус, нянд өртөх магадлалыг нэмэгдүүлдэг.
Үрэвслээс үүсэх эдгээр эрсдэлүүд нь эмэгтэйчүүдийн нөхөн үржихүйн эрүүл мэндэд ихээхэн хор нөлөөтэй тул урьдчилан сэргийлэх, эрт илрүүлж эмчлүүлэх нь хамгийн чухал юм.
Эмэгтэйчүүдийн үрэвсэлээс хэрхэн урьдчилан сэргийлэх боломжтой вэ?
Эмэгтэйчүүдийн үрэвсэл үүсэхээс сэргийлэхийн тулд дараах арга хэмжээнүүдийг хэрэгжүүлж болно:
Хувийн ариун цэврийг сахих:
- Өдөр тутмын угаалгыг зөв, зохистой хийж, үтрээний орчны байгалийн тэнцвэрийг хадгалаарай. Үтрээ угаах зориулалттай бүтээгдэхүүнүүдийг хэт их хэрэглэхээс зайлсхийж, зөвхөн эмчийн зөвлөсөн, хүчиллэг орчинд тохирсон бүтээгдэхүүн хэрэглэх нь зүйтэй.
- Ариун цэврийн хэрэглэлийг тогтмол сольж, тохирох чанартай бүтээгдэхүүн сонгоорой.
Хамгаалалттай бэлгийн харилцаанд оролцох:
- Бэлгийн замын халдварт өвчнөөс сэргийлэхийн тулд хамгаалалттай бэлгийн харилцаанд орж, шаардлагатай бол эмчид тогтмол үзүүлж байх хэрэгтэй.
- Олон бэлгийн хамтрагчтай байх нь халдварт өртөх эрсдэлийг нэмэгдүүлдэг тул болгоомжтой байгаарай.
Хэт бариу хувцаснаас зайлсхийх:
- Синтетик материалтай, хэт бариу дотуур хувцас нь чийг хуримтлагдаж, бактер үржих нөхцөл бүрдүүлж болзошгүй тул хөвөн даавуун материалтай, агаар сайн нэвтрүүлдэг хувцас сонгох нь үр дүнтэй.
Эрүүл хооллолт, дархлаа дэмжих:
- Д витамин, С витамин, пробиотик зэрэг эрдэс бодисоор баялаг хүнс хэрэглэх нь дархлааг дэмжинэ. Мөн ус сайн ууж, шингэнийг тэнцвэртэй байлгаарай.
Стрессээс зайлсхийх:
- Стресс нь дархлааг сулруулж, халдвар авах магадлалыг нэмэгдүүлдэг. Стрессийг зохицуулахын тулд дасгал хөдөлгөөн хийх, амрах, тайвшруулах арга хэмжээ авах нь чухал.
Эмчийн зөвлөгөө, тогтмол үзлэг:
- Жилд нэг удаа эмэгтэйчүүдийн эмчид үзүүлж, шаардлагатай бол шинжилгээ хийлгэх нь халдвар, үрэвсэлт өвчнийг эрт илрүүлэхэд тустай.
- Урьдчилан сэргийлэх эм, вакцин зэрэг эмчилгээг эмчийн заавраар хэрэглэх.
Үтрээний байгалийн орчныг хадгалах:
- Үтрээний байгалийн орчинг хадгалах нь үрэвсэл үүсэхээс сэргийлэхэд тусална. Үтрээ угаах үед хэт их химийн бүтээгдэхүүн хэрэглэхээс зайлсхийж, мөн бусад төрлийн бүтээгдэхүүн үтрээнд оруулахгүй байх нь зүйтэй.
Сонирхолтой нийтлэл
