Компанийн санхүүгийн тайлан
Компанийн санхүүгийн тайлан: Санхүүгийн тайлан нь компанийн санхүүгийн байдал, үйл ажиллагааны үр дүн, мөнгөн урсгалын талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл агуулсан баримт бичиг юм. Энэ нь хөрөнгө оруулагчид, менежмент, зээлдүүлэгчид, татварын байгууллагууд болон бусад оролцогч талуудад чухал мэдээлэл өгдөг.
Санхүүгийн тайлан гаргахын ач холбогдол
- Бизнесийн нөхцөл байдлыг үнэлэх – Компани ашигтай ажиллаж байна уу, алдагдалтай байна уу гэдгийг тодорхойлно.
- Хөрөнгө оруулалтын шийдвэр гаргах – Хөрөнгө оруулагчид компанийн санхүүгийн тайланг судалж, хөрөнгө оруулах эсэхээ шийднэ.
- Зээл авах, санхүүжилт босгох – Банк болон хөрөнгө оруулагчид санхүүгийн тайланг харж, компанийн зээлийн чадварыг үнэлдэг.
- Татварын тайлан гаргах – Санхүүгийн тайлан нь компанийн татварын тайлантай уялдаж, хууль ёсны шаардлагыг хангана.
- Компанийн дотоод хяналт, төлөвлөлт – Менежментийн баг санхүүгийн тайланг ашиглан ирээдүйн бизнес төлөвлөгөө боловсруулдаг.
Санхүүгийн тайлангийн гол бүрэлдэхүүн хэсгүүд
1. Санхүүгийн байдлын тайлан (Балансын тайлан)
Балансын тайлан нь тухайн компанийн тодорхой хугацааны (ихэвчлэн оны эцсийн) хөрөнгө, өр төлбөр, эздийн өмчийн хэмжээг харуулдаг.
Балансын томьёо
Хөрөнгө = Өр төлбөр + Эздийн өмч Хөрөнгө = Өр төлбөр + Эздийн өмч Хөрөнгө = Өр төлбөр + Эздийн өмч
Гол үзүүлэлтүүд:
- Хөрөнгө – Компани хэр их эд хөрөнгөтэй вэ?
- Мөнгөн хөрөнгө
- Дансны авлага (харилцагчдын өглөг)
- Бараа материал
- Үл хөдлөх хөрөнгө, тоног төхөөрөмж
- Өр төлбөр – Компанийн бусдад төлөх өр төлбөр
- Богино хугацаат өр (нийлүүлэгчдийн өглөг, зээлийн эргэн төлөлт гэх мэт)
- Урт хугацаат өр (зээл, бонд гэх мэт)
- Эздийн өмч – Компанийн хөрөнгө оруулагчдын өмч
- Энгийн хувьцаа
- Хуримтлагдсан ашиг
2. Орлогын тайлан (Ашиг, алдагдлын тайлан)
Компанийн тодорхой хугацаанд (ихэвчлэн улирал, жил) олсон орлого, зарлага, ашиг, алдагдлыг харуулдаг.
Гол үзүүлэлтүүд:
- Борлуулалтын орлого – Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний борлуулалтаас олсон орлого.
- Үйл ажиллагааны зардал – Үйлдвэрлэл, борлуулалт, маркетингийн зардал.
- Цэвэр ашиг (алдагдал) – Нийт орлогоос бүх зардлыг хасахад үлдсэн мөнгөн дүн.
Орлогын тайлангийн томьёо:
Цэвэр ашиг = Борлуулалтын орлого – Нийт зардал – Татвар Цэвэр ашиг = Борлуулалтын орлого – Нийт зардал – Татвар Цэвэр ашиг = Борлуулалтын орлого – Нийт зардал −Татвар
3. Мөнгөн урсгалын тайлан
Компани мөнгө хэрхэн олж, зарцуулж байгааг харуулдаг. Энэ тайлан нь хөрөнгө оруулалт, санхүүжилтийн үйл ажиллагаанд чухал ач холбогдолтой.
Гол хэсгүүд:
- Үйл ажиллагааны мөнгөн урсгал – Бизнесийн үндсэн үйл ажиллагаанаас орж, гарч буй мөнгө.
- Хөрөнгө оруулалтын мөнгөн урсгал – Шинэ хөрөнгө худалдан авах, хөрөнгө зарах гэх мэт.
- Санхүүжилтийн мөнгөн урсгал – Зээл авах, хувьцаа гаргах, ногдол ашиг хуваарилах зэргээр мөнгөний урсгалыг удирдах.
4. Эздийн өмчийн өөрчлөлтийн тайлан
Энэ тайлан нь хувь нийлүүлэгчдийн хөрөнгө хэрхэн өөрчлөгдсөнийг харуулдаг.
Гол үзүүлэлтүүд:
- Нэмэлт хөрөнгө оруулалт
- Хувьцааны өөрчлөлт
- Ногдол ашиг
- Цэвэр ашиг буюу хуримтлагдсан ашиг
Санхүүгийн тайлан гаргах аргачлалууд
1. Нягтлан бодох бүртгэлийн стандартууд
Санхүүгийн тайланг олон улсын болон үндэсний стандартын дагуу гаргах шаардлагатай.
Гол стандартууд:
- Олон улсын санхүүгийн тайлагналын стандарт (IFRS) – Дэлхийн ихэнх оронд ашиглагддаг.
- АНУ-ын GAAP (Generally Accepted Accounting Principles) – АНУ-д мөрддөг стандарт.
- Монгол Улсын Нягтлан Бодох Бүртгэлийн Стандарт (МНББС) – Монгол Улсын аж ахуйн нэгжүүдийн дагаж мөрдөх стандарт.
2. Санхүүгийн тайлан гаргах алхмууд
1. Санхүүгийн баримтуудыг бүрдүүлэх
- Банкны хуулга
- Худалдан авалт, борлуулалтын баримт
- Цалин хөлсний бүртгэл
- Өр төлбөр, өглөгийн бүртгэл
2. Дансны тохиргоо хийх
- Бүх гүйлгээг холбогдох дансанд бүртгэх.
3. Анхан шатны тайлан боловсруулах
- Баланс, орлогын тайлан, мөнгөн урсгалын тайланг гаргах.
4. Санхүүгийн шалгалт хийх
- Бүх өгөгдөл зөв эсэхийг шалгах, дүнг нягтлах.
5. Эцсийн тайлан гаргах
- Ажил гүйцэтгэгч нарын дүгнэлт гаргах.
6. Тайланг аудитын байгууллагаар хянуулах (шаардлагатай бол)
- Зарим тохиолдолд аудитын дүгнэлт шаардлагатай байдаг.
7. Тайланг холбогдох байгууллагад хүргүүлэх
- Татварын алба, Санхүүгийн зохицуулах хороо гэх мэт.
Санхүүгийн тайлан гаргахад мэргэжлийн байгууллагад хандах шаардлагатай юу?
- Хэрэв бизнес жижиг бол – Компани дотооддоо санхүүгийн тайлан гаргаж болно.
- Хэрэв бизнес том бол – Нарийн бүртгэл шаардлагатай учир мэргэжлийн нягтлан бодогч эсвэл аудитын байгууллагад хандах нь зүйтэй.
- Татварын болон хууль эрх зүйн шаардлагууд байгаа бол – Санхүүгийн тайлан зөв байх ёстой тул мэргэжлийн компанид хандах нь эрсдэлээс хамгаална.
Дүгнэлт
Санхүүгийн тайлан нь компанийн үйл ажиллагааны гүйцэтгэл, санхүүгийн тогтвортой байдлыг үнэлэх чухал баримт бичиг юм. Тайланг зөв гаргахын тулд олон улсын стандартуудыг дагаж мөрдөх шаардлагатай бөгөөд томоохон байгууллагууд мэргэжлийн аудитын компаниудаар баталгаажуулах нь зүйтэй.
Холбоотой линк
- Татварын тайлан өгөх хугацаа 2023 он
- Гэрээт нягтлан бодогчийн гэрээний загвар
- Санхүүгийн тайланг энгийнээр тайлбарлая
- Ххоат-ын хөнгөлөлт чөлөөлөлт
