Бэлгийн замын халдварт өвчин- Шинж тэмдэг
Бэлгийн замын халдварт өвчин (БЗХӨ) нь хүмүүсийн хоорондын бэлгийн харилцаа болон биеийн ойрын хүрэлцээний үед дамждаг халдварын төрлүүд юм. Эдгээр өвчнийг голчлон вирус, бактери, эсвэл нянгууд үүсгэдэг бөгөөд бие махбодод янз бүрийн шинж тэмдэг илэрч, зарим тохиолдолд эмгэг үүсгэх эрсдэлтэй байдаг.
Зарим БЗХӨ нь анхан шатанд оношлогдоогүй, эмчлэгдээгүй нөхцөлд шинж тэмдэггүйгээр даамжрах хэлбэртэй явагдаж, архаг хэлбэрийн үрэвсэл үүсгэн, хүний эрүүл мэндэд ноцтой хүндрэл авчрах аюултай. Ийм тохиолдолд өвчин удаан хугацаанд нуугдмал байдалтай үргэлжилж, эмчилгээний хугацаа уртсах магадлалтай.
Бэлгийн замын халдварын нийтлэг шинж тэмдгүүд
Бэлгийн замын халдварт өвчний (БЗХӨ) шинж тэмдгүүд нь тухайн халдварын төрлөөс гадна, халдвар авсан хүний бие махбодийн дархлааны хариу урвал болон өвчний хүндрэл зэргээс шалтгаалан харилцан адилгүй илэрдэг. Ихэнх халдварууд анх халдварласнаас хойш шууд биш, тодорхой хугацааны дараа шинж тэмдэг үзүүлдэг. Энэ хугацааг халдварын нууц үе гэж нэрлэдэг бөгөөд уг хугацаа нь тухайн өвчний онцлогоос хамааран харилцан адилгүй байдаг.
Доорх хүснэгтэд БЗХӨ бүрийн дундаж нууц үеийн хугацааг харууллаа.
Заг хүйтэн (Гонорея): Халдвар авснаас хойш 2–30 хоногийн дараа шинж тэмдэг илэрч эхэлдэг.
Трихомониаз: Эмэгтэйчүүдэд 5–28 хоногийн дараа шинж тэмдэг илэрдэг.
Тэмбүү: 10–90 хоногийн дотор анхны шинж тэмдэг гарч ирдэг.
Хламид: Дунджаар 14–21 хоногийн дараа шинж тэмдэг илэрдэг.
ХДХВ (Хүний дархлал хомсдолын вирус): 14 хоногоос хэдэн сарын дараа, зарим тохиолдолд 1 жил хүртэл ямар ч шинж тэмдэггүй байж болно.
Хүний папиллома вирус (HPV): 1–8 сарын дараа илэрдэг ба зарим үед илүү удаан хугацааны дараа ч шинж тэмдэггүй байж болно.
Херпес симплекс вирус: 2–14 хоногийн дараа эхний шинж тэмдэг гарч ирдэг.
“Хламидиоз, Заг хүйтэн, Трихомониаз“-ийн үед илрэх шинж тэмдэг:
- Шээсний сүв орчимд загатнах, хорсох мэдрэмж төрөх
- Шээс барих үед хатгуулж өвдөх
- Шээх үед зовиуртай байж, шээсний сүв эсвэл үтрээнээс шар-ногоовтор ялгадас, идээ мэт зүйл гарах
- Эмэгтэйчүүдийн хувьд хэвлийн доод хэсэгт тасралтгүй эсвэл анивчих өвдөлт илрэх
- Бэлгийн хавьталд ороход өвдөлт, эвгүй мэдрэмж үүсэх
“Хүний паппилома вирус HPV буюу хөхөнцөр вирус“-ын үед илрэх шинж тэмдэг:
- Эрэгтэйчүүдийн хувьд: шодой, хуухнаг, шээсний сүв болон хошногын амсрын орчмын арьс, салст дээр арьсны өнгөтэй төстэй үү, ургацаг үүсч болно.
- Эмэгтэйчүүдийн хувьд: гадна бэлэг эрхтэн, үтрээ, умайн хүзүү, шээсний сүв болон хошногын амсрын арьс, салстын бүсэд үү, ургацаг илэрдэг.
Үү болон ургацгийн хэмжээ, байрлалаас хамаарч дараах зовиурууд үүсч болзошгүй:
- Өвдөлт
- Загатнах
- Цус гарах
- Эвгүй үнэртэй шингэн ялгарах
“Syphilis буюу тэмбүү” өвчний үед илрэх шинж тэмдэг:
Нэгдүгээр үеийн тэмбүү:
Халдвар авснаас хойш ойролцоогоор 3 долоо хоногийн дараа эрэгтэйчүүдийн бэлэг эрхтэн, шулуун гэдэсний дотор хананд, эмэгтэйчүүдийн хувьд умайн дотор хананд хатуу, өвдөлтгүй яр гарч эхэлдэг. Энэ яр нь ихэвчлэн 6 долоо хоногийн дараа өөрөө эдгэрдэг ч эмчлэгдэхгүй бол архаг хэлбэрт шилжих эрсдэлтэй.
Мөн энэ үед бэлэг эрхтэн орчмын тунгалгийн булчирхай томорч, хөндүүрлэж мэдэгдэхүйц өөрчлөлт өгдөг.
Хоёрдугаар үеийн тэмбүү:
Шарх эдгэрснээс хойш 6–24 долоо хоногийн дараа бүх биеэр тууралт гарах бөгөөд энэ нь гарын алганаас хөлийн ул хүртэл тархах боломжтой. Түүнчлэн:
Амны хөндий, бэлэг эрхтний орчимд нойтон, зузаан, саарал эсвэл ягаан өнгийн ургацаг (бэлгийн үү мэт) үүсч болно
Халуурах, хоолой өвдөх, ядрах
Толгой өвдөх, хүзүүний булчирхай томрох, хавдах зэрэг ерөнхий шинж тэмдгүүд илэрнэ
“Хэрпес Симплекс Вирус” (HSV) буюу хомхой өвчний үед илрэх шинж тэмдэг:
- Бэлгийн замын зарим халдварын үед шинж тэмдэг илрэхээс өмнө, тухайлбал 1–2 хоногийн өмнөөс тухайн хэсэгт загатнах, ирвэгнэх, өвдөх зовиур мэдрэгдэж эхэлдэг.
- Дараа нь бэлэг эрхтэн болон орчмын арьс, салст бүрхэвч дээр бага зэрэг улайж, үрэвссэн талбайд жижиг цэврүүнцэрүүд бүлэглэн гарч ирнэ. Эдгээр цэврүүнцэр нь гар хүрэхэд хорсож, хөндүүрлэж, эмзэг мэдрэмж төрүүлнэ.
- Цэврүүнцэрүүд хэд хоногийн дараа хагарч, тухайн хэсэгт шалбархай эсвэл жижиг шархлаа үүсч болзошгүй.
“ХДХВ, Дархлалын олдмол хомсдол” өвчний үед илрэх шинж тэмдэг:
- Биеийн жин огцом буурах
- Тогтмол ядрах, сульдах мэдрэмж
- Шөнийн цагаар их хэмжээгээр хөлрөх
- Хүзүү, суга, цавины тунгалгийн булчирхайнууд томрох
- Амьсгаадах, хуурай ханиалгах зэрэг амьсгалын шинж тэмдгүүд илрэх
Эдгээр шинж тэмдгүүд илэрсэн ч бэлгийн замын халдварт өвчнийг зөвхөн гаднах шинжээр бүрэн таних боломжгүй. Иймээс мэргэжлийн эмчид хандаж, оношилгоо хийлгэх нь хамгийн зөв алхам юм.
Халдварыг эрт үе шатанд оношлуулж, зохих эмчилгээ хийлгэснээр өвчнийг архагшихаас сэргийлж, цаашид үүсч болзошгүй эрүүл мэндийн хүндрэлээс өөрийгөө хамгаалах боломжтой.
Бэлгийн замын халдварт өвчин-өөс урьдчилан сэргийлэх нь:
- Бэлгийн харьцаанд үргэлж хамгаалалт хэрэглэх
- Тогтвортой харилцаанд байх
- Тогтмол шинжилгээ өгөх
- Шинж тэмдэг илэрвэл шууд эмчид хандах
- Харилцагчтайгаа нээлттэй ярилцах
Ахлах Зэргийн Эмч:
Эмэгтэйчүүдийн Ахлах Эмч: Х.Энх-Дэлгэр
Эмэгтэйчүүдийн эмч:
Эмэгтэйчүүдийн Эмч: Ж.Уранбилэг
Ижил төстэй нийтлэлүүд
