Эмэгтэйчүүдийн сарын тэмдэг
Эмэгтэйчүүдийн сарын тэмдэг
Ихэвчлэн энэ мөчлөг 21-35 хоногийн хооронд үргэлжилдэг бөгөөд сарын тэмдэг ихэвчлэн 3-7 хоног үргэлжилнэ.
Сарын тэмдэг хэдэн наснаас эхэлдэг вэ?
Охидын сарын тэмдэг ихэвчлэн 9-16 насны хооронд эхэлдэг бөгөөд ихэнхдээ 11-13 нас орчимд анх илэрдэг. Сарын тэмдэг хэдэн насанд эхлэх нь дараах хүчин зүйлсээс хамаарна:
Нөлөөлдөг хүчин зүйлс
Удамшил – Ээж, эгч нь хэдэн насандаа сарын тэмдэг нь эхэлсэн байсан нь нөлөөлдөг.
Хооллолт ба биеийн жин – Сайн тэнцвэржүүлсэн хооллолт, хэвийн жинтэй байх нь тогтвортой мөчлөгт нөлөөлдөг.
Биеийн хөдөлгөөн – Хэт их биеийн ачаалалтай охидод сарын тэмдэг хожуу ирэх хандлагатай.
Сэтгэл зүйн байдал – Стресс, сэтгэл санааны тогтворгүй байдал нь сарын тэмдэг эхлэх хугацаанд нөлөөлж болно.
Орчин ба амьдралын хэв маяг – Уур амьсгал, амьдралын орчин мөн нөлөөлөх боломжтой.
Сарын тэмдэг хожуу эсвэл эрт ирэх үед
- 8 наснаас өмнө эхэлвэл эмчид хандах нь зүйтэй.
- 16 нас хүртэл эхлэхгүй бол мөн эмчид үзүүлэх шаардлагатай.
Сарын тэмдэгийн үе шат
Фолликулын үе (Өсөлтийн үе): Өндгөвчинд өндгөн эс боловсорч эхэлдэг. Эстроген дааврын түвшин өсч, савны дотор бүрхүүл зузаарах үйл явц явагдана.
Өндгөн эс гадагшлах үе (Овуляци): Эрүүл мөчлөгийн үед энэ нь мөчлөгийн 14 дэх хоног орчим тохиолддог бөгөөд жирэмслэх магадлал хамгийн өндөр үе юм.
Лютеал үе: Энэ үед прогестерон даавар ихэсч, савны хана үр тогтоолтыг хүлээн авахад бэлтгэгддэг.
Сарын тэмдэг ирэх үе: Хэрэв өндгөн эс үр тогтоогоогүй бол савны дотор бүрхүүл гуужиж, цус болон салст хэлбэрээр гадагшилдаг.
Сарын тэмдэг ирэх үеийн биед мэдрэгдэх өөрчлөлтүүд
Сарын тэмдэг ирэхээс өмнө болон ирэх үеэр эмэгтэйн биед дааврын өөрчлөлтийн улмаас янз бүрийн шинж тэмдгүүд илэрч болно. Энэ нь ПМС (предменструал синдром) буюу сарын тэмдгийн өмнөх хам шинж гэж нэрлэгддэг.
Сарын тэмдэг ирэхийн өмнөх өөрчлөлтүүд (ПМС)
Эдгээр шинж тэмдгүүд ихэвчлэн сарын тэмдэг ирэхээс 7-10 хоногийн өмнө илэрч, сарын тэмдэг эхэлмэгц эсвэл эхэлсний дараахан намддаг.
Бие махбодийн өөрчлөлтүүд
- Хөхний хөндүүр, хөвсийлт
- Хэвлийгээр базлах, хийгээр дүүрэх
- Толгой өвдөх эсвэл толгой эргэх
- Нүүр болон биеэр хөнгөн батга гарах
- Нойрмоглох эсвэл нойргүйдэх
- Хоолны дуршил ихсэх эсвэл багасах
- Хөл, гар хавагнах
Сэтгэл зүйн өөрчлөлтүүд
- Сэтгэл санааны тогтворгүй байдал
- Уур уцаартай болох
- Гуниглах, гутранги сэтгэлтэй болох
- Анхаарал төвлөрөхөд хүндрэлтэй болох
Сарын тэмдэг ирэх үеийн зовиурууд
- Савны агшилтаас үүдэлтэй хэвлийн доод хэсгээр өвдөх (уг өвдөлт нь хөнгөнөөс эхлээд хүчтэй хэлбэртэй байж болно)
- Нуруугаар хөндүүрлэх
- Ядрах, тамирдах
- Хэрэв цус алдалт их байвал толгой эргэх мэдрэмж төрж болно
Зовиурыг хөнгөвчлөх аргууд
✅ Биеийн хөнгөн дасгал хийх (йог, сунгалтын дасгал)
✅ Халуун жин тавих
✅ Ус сайн уух
✅ Давс, кафеин ихтэй хүнснээс татгалзах
✅ Тайван орчинд амарч, хангалттай нойр авах
Сарын тэмдгийн үед анхаарах зүйлс
Тогтмол мөчлөгийг ажиглах
Ариун цэврийг чанд сахих
Тэнцвэртэй хооллолт, ус сайн уух
Сэтгэл санаагаа тогтвортой байлгах
Сарын тэмдгийн үед түгээмэл тохиолдох асуудлууд
Тогтмол бус мөчлөг – Стресс, жин өөрчлөгдөх, амьдралын хэв маяг зэрэг хүчин зүйлс нөлөөлдөг.
Өвдөлт (дисменорея) – Хэвийн боловч хэт их өвдвөл эмчид хандах хэрэгтэй.
Хэт их эсвэл хэт бага цус гарах – Дааврын өөрчлөлт, стресстэй холбоотой байж болно.
Эмэгтэйчүүд сарын тэмдэг ирсэн үеийн сэтгэл санааны тогтворгүй байдлыг хэрхэн хөнгөн даван туулах вэ?
Сарын тэмдэг ирсэн үед сэтгэл санаа тогтворгүй болох, ганцаараа байхыг хүсэх нь дааврын өөрчлөлтөөсүүдэлтэй хэвийн үзэгдэл юм.
Энэ үед таны бие махбодь эстроген, прогестерон зэрэг даавруудаа тэнцвэржүүлэх гэж ажиллаж байдаг тул сэтгэл санаанд нөлөөлөх нь түгээмэл.
Энэ байдлыг даван туулах үр дүнтэй аргууд
Сэтгэлзүйн амралт, тайвшрах арга
- Гүнзгий амьсгалах дасгал – Амьсгалаа удаанаар аваад аажмаар гаргах нь стресс тайлахад тустай.
- Бясалгал, йог – Сэтгэлийн тогтворгүй байдлыг багасгаж, тайвшрахад сайн нөлөө үзүүлнэ.
- Ароматерапи (үнэрт эмчилгээ) – Лаванда, гаа зэрэг үнэрт тос сэтгэл санааг тайвшруулдаг.
Хөнгөн дасгал хөдөлгөөн
- Хөнгөн алхалт, сунгалтын дасгал нь цусны эргэлтийг сайжруулж, сэтгэл санааг өргөх гормонуудыг (эндорфин) нэмэгдүүлнэ.
Зөв хооллолт
- Магни, В витамин, Омега-3 агуулсан хүнс (самар, банана, авокадо, загас) нь тайвшрахад тусалдаг.
- Кофеин, их хэмжээний чихэр, давс агуулсан хоол хүнснээс зайлсхийвэл сэтгэл санааны тогтворгүй байдал буурна.
Бусадтай сэтгэлээ хуваалцах, ярилцах
- Сэтгэлээ найз нөхөд, ойр дотнын хүмүүстээ ярих нь хөнгөрөл авчирдаг.
- Хэрэв ганцаараа байхыг хүсэж байвал өөртөө тайван орчин бүрдүүлж, дуртай ном унших, хөгжим сонсох зэрэг таныг тайвшруулах зүйлсийг хийх нь үр дүнтэй.
Бүлээн усанд орох
- Савны агшилтаас үүдэлтэй өвдөлт болон стрессийг багасгаж, булчин сулрахад тусална.
Өөрийгөө ойлгож, хүлээн зөвшөөрөх
- Энэ үеэр сэтгэл хямарсан ч таны буруу биш гэдгийг санаарай. Биеийн тань байгалийн үйл явц учир өөрийгөө зэмлэх хэрэггүй.
Хэрэв сэтгэл санааны өөрчлөлт хэт хүнд, удаан үргэлжилж амьдралын тань хэмнэлийг алдагдуулж байвал мэргэжлийн эмчид хандах нь зүйтэй.
Сарын тэмдгийн үед ариун цэврийг хэрхэн сахих талаар
Ариун цэврийн дэглэм баримтлах зөвлөмжүүд
Ариун цэврийн хэрэглэлээ зөв сонгох
- Ариун цэврийн хэрэглэл (жирийн жийргэвч, шингээлт сайтай жийргэвч, тампон, менструаль аяга гэх мэт) сонгохдоо биедээ эвтэйхэн, харшил өгдөггүй материалыг сонгоорой.
- Сарын тэмдгийн эхний өдрүүдэд их хэмжээний цус гадагшилдаг тул шингээлт сайтай хэрэглэл сонгох нь тохиромжтой.
Ариун цэврийн хэрэглэлээ тогтмол солих
- Жийргэвчийг 2-4 цаг тутамд,
- Тампоныг 4-6 цаг тутамд,
- Менструаль аягыг 8-12 цаг тутамд солих нь халдвар, эвгүй үнэрээс сэргийлнэ.
Тогтмол шүршүүрт орох
- Сарын тэмдгийн үед өглөө, оройдоо тогтмол шүршүүрт орох нь хамгийн үр дүнтэй.
- Гадна бэлэг эрхтэнээ (вульва) усаар угаах нь хангалттай бөгөөд хүчтэй саван хэрэглэхээс зайлсхийх хэрэгтэй. Ингэснээр таны биед байдаг ашигтай бактерийг устгахгүйгээр цэвэрхэн байх боломжтой.
- Хэрэв угаагч бодис хэрэглэх шаардлагатай бол pH тэнцвэртэй, үнэргүй саван сонгоорой.
Дотуур хувцсыг зөв сонгох
- 100% даавуун материалтай, агаарыг сайн нэвтрүүлдэг дотуур хувцас өмсөх нь эвгүй үнэр, үрэвслээс сэргийлнэ.
- Дотуур хувцсаа өдөр бүр солихоо мартахгүй байх нь чухал.
Сарын тэмдгийн үед дараах зүйлсээс зайлсхийх
- Хөөсөрхөг, үнэртэй ваннд орох
- Усанд шумбах эсвэл удаан хугацаагаар ваннд хэвтэх
- Сарын тэмдгийн үед хэт бариу хувцас өмсөх
Онцгой анхаарах зүйлс
- Хэрэв таны сарын тэмдгийн үнэр ердийнхөөс өөр, хэт хурц мэдрэгдэж байвал эсвэл загатнаа, цочрол илэрвэл эмчид хандах нь зүйтэй.
Сарын тэмдгийн үеэр өөртөө тав тухтай, цэвэрхэн байхад эдгээр дадлууд тусална. 😊
Сонирхолтой нийтлэл
