Эрүүл хүнс сонгох 7 алхам
Эрүүл хүнсний бүтээгдэхүүн хэрхэн сонгох вэ?: Өдөр тутам хэрэглэж буй хүнсний бүтээгдэхүүн тань эрүүл мэндэд үнэхээр ашигтай юу? Орчин үед боловсруулсан хүнс ихэсч, нэмэлт бодис, химийн гаралтай орц ихээр агуулсан бүтээгдэхүүнүүд худалдаанд гарч байна. Ийм нөхцөлд эрүүл хүнс сонгох нь амаргүй. Энэ нийтлэлд эрүүл хүнсний бүтээгдэхүүн сонгож, идэж байгаагаа хэрхэн мэдэх талаар зөвлөгөө өгье.
1. Шошгыг уншиж сурах
Эрүүл хүнс сонгохын тулд хамгийн эхлээд савлагаан дээрх шошгыг унших хэрэгтэй. Шошгон дээр дараах мэдээлэл байх ёстой:
- Орц найрлага: Химийн нэмэлт бодисгүй, байгалийн гаралтай орц ихтэй бүтээгдэхүүн сонгохыг хичээгээрэй. Жишээ нь, таны мэдэх энгийн орц орсон хүнс хамгийн тохиромжтой.
- Е код: Зарим хүнсний нэмэлт бодис (Е код) нь байгалийн гаралтай ч, хэт их хэрэглэх нь эрүүл мэндэд сөрөг нөлөөтэй. Тиймээс Е код багатай бүтээгдэхүүнийг сонгох нь зүйтэй.
- Сахар, давс, тосны хэмжээ: Бага хэмжээтэй, илчлэг багатай хүнс сонгох.
2. Хадгалах хугацааг шалгах
- Удаан хадгалах хугацаатай хүнсний бүтээгдэхүүн нь ихэвчлэн хадгалалтын бодис (E200–E299) агуулсан байдаг. Эдгээр нь хүний бие махбодид хуримтлагдах эрсдэлтэй тул богино хугацаанд хэрэглэх зориулалттай хүнс сонгохыг зөвлөж байна.
3. Нэмэлт бодисуудыг анхаарах
Хүнсний бүтээгдэхүүн худалдан авахдаа нэмэлт бодисуудыг анхааралтай шалгах нь эрүүл мэндээ хамгаалахад маш чухал. Нэмэлт бодисууд нь бүтээгдэхүүний амт, үнэр, өнгө, хадгалалт, бүтэц зэрэгт нөлөөлдөг ч хэт их хэрэглэх нь зарим сөрөг үр дагавар авчирч болзошгүй. Тиймээс дараах ангилалд хамаарах нэмэлтүүдийг таньж мэдэх нь хэрэгтэй:
1. Амт, үнэр, өнгө оруулагч (E100–E199)
Эдгээр бодисууд нь бүтээгдэхүүнийг илүү сонирхолтой, амттай харагдуулдаг. Гэхдээ химийн гаралтай зарим өнгө оруулагч нь харшил, мэдрэг чанартай хүмүүст сөрөг нөлөө үзүүлэх эрсдэлтэй.
- Жишээ:
- E102 – Тартразин: Хэт тод шар өнгө оруулахад хэрэглэгддэг. Зарим хүмүүст арьсны тууралт, толгой өвдөх шалтгаан болдог.
- E110 – Оранж Сунсет: Чихэр, ундаанд ашиглагддаг. Хэт их хэрэглэвэл хүүхдүүдийн анхаарал төвлөрөлд нөлөөлж болзошгүй.
- Эрүүл сонголт: Байгалийн гаралтай өнгө оруулагч (жишээ нь, E100 – Куркумин) бүхий бүтээгдэхүүн сонгоорой.
2. Хадгалалтын бодис (E200–E299)
Эдгээр нь хүнсний бүтээгдэхүүнийг удаан хугацаанд муудахаас сэргийлэхэд ашиглагддаг. Гэхдээ зарим химийн бодисууд нь удаан хугацаанд хэрэглэвэл эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлөх магадлалтай.
- Жишээ:
- E211 – Натрийн бензоат: Ундаа, соус, лаазалсан хүнсэнд ихэвчлэн хэрэглэгддэг. Зарим судалгаагаар энэ бодис нь хэт их хэрэглэвэл хорт хавдрын эрсдэлийг нэмэгдүүлдэг гэж үздэг.
- E202 – Калийн сорбат: Бактери, мөөгөнцрийн эсрэг үйлчилдэг ч, хэт мэдрэг хүмүүст харшил үүсгэх магадлалтай.
- Эрүүл сонголт: Байгалийн хадгалалтын бодис, жишээ нь давс, сахар, нимбэгний хүчил зэргийг ашигласан хүнсийг сонгоорой.
3. Өтгөрүүлэгч, тогтворжуулагч, эмульгатор (E400–E499)
Эдгээр нэмэлтүүд нь бүтээгдэхүүний бүтэц, жигд байдлыг хадгалахад тусалдаг. Ихэнх нь аюулгүй гэж тооцогддог ч зарим төрлийн бодисууд гэдэсний хямрал, хоол боловсруулах эрхтэнд асуудал үүсгэх магадлалтай.
- Жишээ:
- E407 – Каррагинан: Сүү, зайрмаг, сүмсэнд ашиглагддаг. Зарим судалгаагаар энэ бодис нь их хэмжээгээр хэрэглэвэл гэдэсний үрэвсэл үүсгэж болзошгүй.
- E415 – Ксантан бохь: Сүмс, соусны нэгэн жигд байдлыг хадгалдаг ч, хэт мэдрэг хүмүүст суулгах шалтгаан болдог.
- Эрүүл сонголт: Байгалийн өтгөрүүлэгч (жишээ нь, пектин) бүхий бүтээгдэхүүн сонгохыг хичээгээрэй.
4. Амт сайжруулагч (E600–E699)
Эдгээр бодисууд нь хоолны амтыг нэмэгдүүлдэг ч хэт их хэрэглэвэл эрүүл мэндэд сөрөг нөлөөтэй байж болзошгүй.
- Жишээ:
- E621 – Натрийн глутамат (MSG): Хүнсний амтыг сайжруулдаг. Зарим хүмүүс энэ бодист мэдрэг хариу үзүүлж, толгой өвдөх, дотор муухайрах зэрэг шинж тэмдэг илэрч болзошгүй.
- Эрүүл сонголт: Байгалийн амтлагчтай бүтээгдэхүүн сонгох.
5. Байгалийн гаралтай ба химийн гаралтай нэмэлтүүдийг ялгах
- Байгалийн гаралтай: Витамин С (E300), куркумин (E100) зэрэг нэмэлтүүд нь аюулгүй бөгөөд байгалийн гаралтай.
- Химийн гаралтай: Тартразин (E102), натрийн бензоат (E211) зэрэг нэмэлтүүд нь химийн аргаар гаргаж авсан бөгөөд хэт их хэрэглэвэл эрсдэлтэй.
4. Байгалийн гаралтай эсэхийг шалгах
Байгалийн гаралтай хүнсийг сонгох нь хамгийн эрүүл сонголт. “Органик”, “Байгалийн гаралтай” гэсэн тэмдэглэгээтэй бүтээгдэхүүнүүдийг шалгаарай. Гэхдээ заримдаа ийм шошготой бүтээгдэхүүнд ч химийн бодис агуулагдсан байдаг тул шошгыг анхааралтай унших хэрэгтэй.
5. Нэмэлтгүй хүнсийг илүүд үзэх
Хүнсний бүтээгдэхүүнд нэмэлт бодис орохгүй байх тусам илүү эрүүл байдаг. Жишээлбэл:
- Хадгалалтын хугацаа богино хүнс
- Байгалийн амт, өнгө, үнэртэй бүтээгдэхүүн
- Химийн бодис, тогтворжуулагчгүй хүнс
6. Энгийн хооллолт, шинэхэн бүтээгдэхүүн
- Шинэхэн жимс, ногоо, байгалийн гаралтай мах, өндөг зэрэг боловсруулах үйл явц багатай хүнс сонгох нь хамгийн зөв сонголт.
- Боловсруулсан хүнс бага хэрэглэхийг хичээгээрэй.
7. Эрүүл мэндийн сертификаттай бүтээгдэхүүн сонгох
- ISO, HACCP зэрэг хүнсний аюулгүй байдлын стандартуудыг хангасан бүтээгдэхүүн сонгоорой.
- Итгэмжлэгдсэн брэндүүдийг илүүд үзэх нь найдвартай.
Эрүүл хүнс сонгох нь зөвхөн таны эрүүл мэнд төдийгүй, гэр бүлийн тань амьдралын чанарыг сайжруулахад чухал нөлөөтэй. Шошгыг уншиж, химийн бодис багатай, байгалийн гаралтай, шинэхэн хүнс хэрэглэхийг эрхэмлэж, эрүүл амьдралын хэв маягийг бий болгоорой. 🌿
Зүрхэнд сайн 11 хоол хүнс
Арьс арчилгаа ба хооллолт: Эрүүл арьстай байхын нууц
Кальциа хэрхэн нөхөх вэ? Кальц агуулсан 5 хүнс
Жингээ хасах гарын авлага 🌿🥗
🌿 Далайн байцаа – Хоолны шингэц сайжруулах байгалийн супер хүнс
