Ашиг, мөнгөн урсгал, өр төлбөрөө хэрхэн шинжлэх вэ?
Орчин үеийн бизнесийн удирдлага зөвхөн орлого, зарлагаа тооцоход бус ашиг (profit), мөнгөн урсгал (cash flow), өр төлбөр (liabilities)-ийн уялдаа холбоог шинжлэхэд тулгуурлаж байна. Эдгээр гурван үзүүлэлт нь компанийн санхүүгийн эрүүл мэндийг илтгэх гол хэмжүүр бөгөөд бизнесийн ирээдүйн төлөвлөлтөд чухал үүрэгтэй.
Ашгаа хэрхэн шинжлэх вэ?
Ашиг бол байгууллагын орлогоос бүх зардлыг хассан үлдэгдэл. Гэхдээ ашиг өндөр байлаа гээд мөнгөн урсгал сайн байна гэсэн үг биш.
- Нийт ашиг (Gross profit): Борлуулалтын орлогоос үйлдвэрлэлийн шууд зардлыг хасч тооцдог. Энэ нь бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний үндсэн ашигт ажиллагааг илтгэнэ.
- Үйл ажиллагааны ашиг (Operating profit): Шууд бус зардлуудыг нэмж тооцсоны дараах ашиг. Компанийн өдөр тутмын менежментийн үр ашгийг харуулна.
- Цэвэр ашиг (Net profit): Татвар, зээлийн хүүг тооцсоны дараах эцсийн ашиг. Хөрөнгө оруулагчид, хувьцаа эзэмшигчдийн хамгийн их сонирхдог үзүүлэлт.
Шинжилгээ хийхдээ: ашиг тасралтгүй өсч байгаа эсэх, зах зээлийн дундажтай харьцуулбал ямар түвшинд байгааг анхаарах хэрэгтэй.
Мөнгөн урсгалаа хэрхэн шинжлэх вэ?
Мөнгөн урсгал бол компанийн жинхэнэ “амьсгал” юм. Ашигтай мөртлөө бэлэн мөнгөний дутагдалд орж дампуурах тохиолдол бий.
- Үйл ажиллагааны мөнгөн урсгал: Борлуулалтаас орж ирж буй мөнгө ба өдөр тутмын зардлын төлбөр. Энэ эерэг байвал бизнесийн үндсэн үйл ажиллагаа эрүүл гэсэн үг.
- Хөрөнгө оруулалтын мөнгөн урсгал: Тоног төхөөрөмж, үл хөдлөх хөрөнгө зэрэг урт хугацааны хөрөнгөд зарцуулсан мөнгө. Ихэвчлэн сөрөг байдаг ч ирээдүйн өсөлтийг илтгэнэ.
- Санхүүгийн мөнгөн урсгал: Зээл авах, өрөө төлөх, хувьцаа гаргах, ногдол ашиг тараах зэрэгтэй холбоотой мөнгөний хөдөлгөөн.
Шинжилгээ хийхдээ: үйл ажиллагааны мөнгөн урсгал тогтмол эерэг байх, хөрөнгө оруулалт болон санхүүжилтийн урсгал хоорондоо тэнцвэртэй эсэхийг харах хэрэгтэй.
Өр төлбөрөө хэрхэн шинжлэх вэ?
Өр төлбөр бол байгууллагын хүлээсэн санхүүгийн үүрэг. Энэ нь богино хугацааны (нэг жилийн дотор төлөх) болон урт хугацааны (нэг жилээс дээш хугацаанд төлөх) гэж ангилагдана.
- Богино хугацааны өр төлбөр: НӨАТ, цалингийн татвар, богино хугацааны зээл, ханган нийлүүлэгчидтэй тооцоо.
- Урт хугацааны өр төлбөр: Банкны зээл, бонд, лизинг зэрэг.
Шинжилгээ хийхдээ:
- Өрийн харьцаа (Debt ratio)
- Өрийн үйлчилгээний харьцаа (Debt service coverage ratio)
- Өрийн бүтцийг (богино ба урт хугацааны) шинжлэх нь чухал.
Хэрэв өр төлбөрийн түвшин өндөр, мөнгөн урсгал хангалтгүй байвал компанийн төлбөрийн чадвар эрсдэлд орно.
Ашиг, мөнгөн урсгал, өр төлбөрийн уялдаа
- Ашиг өндөр ч мөнгөн урсгал сул байвал богино хугацаанд төлбөрийн чадваргүй болох эрсдэлтэй.
- Мөнгөн урсгал сайн ч өр төлбөрийн түвшин хэт өндөр байвал урт хугацаанд компанийн санхүүгийн тогтвортой байдалд сөргөөр нөлөөлнө.
- Жинхэнэ тогтвортой бизнес гэдэг нь ашигтай, мөнгөн урсгал эерэг, өрийн дарамт зохистой түвшинд байхыг хэлдэг.
Дүгнэлт
Ашиг, мөнгөн урсгал, өр төлбөр гурвыг хамтад нь шинжлэх нь бизнесийн эрүүл мэндийг зөв тодорхойлдог. Та зөвхөн ашиг харж биш мөнгөн урсгалын тогтвортой байдал, өрийн түвшний оновчтой байдлыг хамтад нь шинжилснээр бизнесээ урт хугацаанд амжилттай авч явах боломжтой.
Холбоотой линк
- Татварын тайлан өгөх хугацаа 2023 он
- Гэрээт нягтлан бодогчийн гэрээний загвар
- Санхүүгийн тайланг энгийнээр тайлбарлая
- Ххоат-ын хөнгөлөлт чөлөөлөлт
