Хяналтын тооллого гэж юу вэ? Байгууллагын үнэн зөв тайлангийн баталгаа

Байгууллагын санхүү, нягтлан бодох бүртгэлийн үнэн зөв байдал нь бизнесийн итгэлцэл, өсөлт, хөрөнгө оруулалтын үндэс болдог. Харин энэ итгэлцлийн гол баталгаа нь хяналтын тооллого юм. Хяналтын тооллого нь байгууллагын хөрөнгө, бараа материал, мөнгөн хөрөнгийн бодит үлдэгдлийг бүртгэлтэй нь тулган шалгах үйл явц бөгөөд бизнесийн тайлангийн найдвартай байдлыг хангах дотоод хяналтын хамгийн чухал арга юм.

1️⃣ Хяналтын тооллого гэж юу вэ?

Хяналтын тооллого гэдэг нь бараа материал, үндсэн хөрөнгө, мөнгөн хөрөнгийн бодит тоо хэмжээг бүртгэлтэй нь тулган шалгах дотоод хяналтын процесс юм. Товчоор хэлбэл, бүртгэлд байгаа дүн бодит байдалтай тохирч байгаа эсэхийг баталгаажуулна.

Зорилго:

• Санхүүгийн тайлангийн үнэн зөв байдлыг баталгаажуулах
• Хохирол, хулгай, алдагдлыг илрүүлэх
• Мэдээллийн ил тод байдлыг хангах
• Аудит, татварын эрсдэлийг бууруулах

2️⃣ Хяналтын тооллогын төрлүүд

3️⃣ Хяналтын тооллого яагаад чухал вэ?

Олон байгууллага тооллогыг формальт ажил гэж ойлгодог ч үнэн хэрэгтээ энэ бол бизнесийн эрсдэлийг бууруулах, хохирлоос хамгаалах хамгийн үр дүнтэй хяналтын хэрэгсэл юм.

• Санхүүгийн тайлангийн бодит байдлыг баталгаажуулна
• Хяналтгүй хөрөнгийн алдагдлыг илрүүлнэ
• Нягтлан бодох бүртгэлийн алдаа, давхардлыг засна
• Аудит, татварын эрсдэлийг бууруулна
• Удирдлагын шийдвэрийг үнэн зөв датагаар хангана

4️⃣ Хяналтын тооллого хийх үе шат

Хяналтын тооллого нь системтэй төлөвлөгөөтэй явагдах ёстой. Үндсэн дөрвөн үе шаттай:

1. Бэлтгэл: комисс байгуулах, шалгах обьект тодорхойлох
2. Тооллого хийх: бодит үлдэгдлийг нэг бүрчлэн шалгах
3. Тулгалт хийх: бодит үлдэгдлийг бүртгэлтэй харьцуулах
4. Тайлан гаргах: зөрүүгийн шалтгаан болон хариуцлага тодорхойлох

5️⃣ Хяналтын тооллого ба ERP системийн уялдаа

Хэрвээ байгууллага Excel эсвэл гарын аргаар бүртгэл хийдэг бол тооллого хийхэд цаг их ордог, алдаа гарах магадлал өндөр байдаг. Харин ERP систем ашигласнаар:

• Бараа материалын мэдээлэл бодит цагт шинэчлэгдэнэ
• Орлого, зарлага автоматаар бүртгэгдэнэ
• Тооллогын зөрүү, тайлан автоматаар гарна
• Удирдлагууд онлайн хянах боломжтой

ERP-ийн Inventory Module нь тооллого шалгалтын үр дүнг 70% хүртэл сайжруулдаг нь судалгаагаар батлагдсан.

🧭 Дүгнэлт

Хяналтын тооллого бол байгууллагын санхүүгийн хяналтын “нүд” юм. Тогтмол тооллого хийснээр байгууллага:

• Тайлангийн бодит байдлаа баталгаажуулна
• Эрсдэлийг урьдчилан илрүүлнэ
• Шийдвэр гаргалтыг бодит датагаар хангана

Хэрвээ та бизнесийн нягтлан бодох бүртгэлийг илүү ил тод, найдвартай болгохыг хүсвэл — ERP системийн нөөцийн модуль болон хяналтын тооллогын процессийг хослуулан ашиглах нь хамгийн зөв шийдэл юм.