Санхүүгийн тайлангаа зөв бэлтгэх нь: Жижиг, дунд бизнесүүдийн алдаа ба зөв шийдэл
Жижиг, дунд бизнесүүд (ЖДБ) Монголын эдийн засгийн гол хөдөлгөгч хүчийн нэг. Гэвч эдгээр бизнесүүдийн дийлэнх нь санхүүгийн тайлангаа буруу бэлтгэх, эсвэл огт гаргахгүй байх нь өсөлт, зээл, хөрөнгө оруулалтын боломжоо алдах шалтгаан болдог. Энэхүү нийтлэлд ЖДБ-үүдэд нийтлэг гардаг санхүүгийн тайлантай холбоотой алдаанууд болон тэдгээрийг хэрхэн зөвөөр шийдвэрлэх талаар товч бөгөөд тодорхой тайлбарлая.
1. Санхүүгийн тайлан огт бэлтгэдэггүй
Алдаа:
Олон бизнес “орлого байхад болно” гэж үзэж, ямар ч албан ёсны тайлан гаргадаггүй. Ингэснээр дотоод санхүүгээ хянах, зээл авах, хөрөнгө оруулагч татах боломжгүй болдог.
Зөв шийдэл:
- Хамгийн багадаа орлого, зардлын тайлан болон мөнгөн урсгалын тайлан гаргаж сурах
- Сард нэг удаа санхүүгийн тайлан гаргах
2. Орлого, зардлаа бүрэн бүртгэдэггүй
Алдаа:
Зарим бизнес бэлэн мөнгөний гүйлгээг бүртгэлгүй өнгөрөөж, зардлыг дураараа тооцдог. Энэ нь үнэн зөв ашиг, татварын тооцоог гажуудуулна.
Зөв шийдэл:
- Хоосон таамаг бус, нотлох баримтад тулгуурласан тайлан гаргах
- Бүх гүйлгээг баримтжуулж, программд бүртгэх
- POS төхөөрөмж, банкны гүйлгээг түлхүү ашиглах
3. Нягтлан бодох бүртгэл мэргэжлийн түвшинд явагддаггүй
Алдаа:
Бизнес эзэд өөрсдөө эсвэл мэргэжлийн бус хүнээр тайлан гаргуулдаг. Энэ нь хууль зөрчих, торгуульд өртөх эрсдэлийг дагуулна.
Зөв шийдэл:
- Мэргэшсэн нягтлан бодогч-той хамтрах
- Эсвэл аутсорсинг нягтлангийн үйлчилгээ ашиглах
- Санхүүгийн анхан шатны мэдлэг эзэмших
4. Тайлангийн төрлүүдийг ойлгодоггүй
Алдаа:
Зарим бизнес зөвхөн “орлого ба зардал”-аа мэдэх нь хангалттай гэж үздэг. Гэтэл санхүүгийн тайлан нь олон төрөлтэй бөгөөд тус бүр нь чухал үүрэгтэй.
Зөв шийдэл:
Доорх 3 үндсэн тайлан-г тогтмол гарга:
- Орлого зарлагын тайлан (P&L)
- Баланс тайлан (санхүүгийн байдал)
- Мөнгөн урсгалын тайлан (Cash Flow)
5. Тайланг зөвхөн татварын зориулалтаар гаргадаг
Алдаа:
Зөвхөн Татварын ерөнхий газар руу тайлан өгч, бизнесийн дотоод удирдлагад ашигладаггүй.
Зөв шийдэл:
- Санхүүгийн тайланг шийдвэр гаргалтад ашиглах (зардал бууруулах, хөрөнгө оруулах, өр төлбөр төлөх гэх мэт)
- Тайлангаа унших, ойлгох чадвартай байх
Санхүүгийн тайлангаа зөв бэлтгэх шаардлага үүссэн бо ЭНД дарна уу.
6. Тайлангаа цаг хугацаанд нь гаргадаггүй
Алдаа:
Сүүлд нь бүгдийг нэгтгэж тайлан гаргах нь тооцооны алдаа, мэдээлэл алдалт үүсгэдэг.
Зөв шийдэл:
- Сар бүр, улирал бүр, жил бүр тайлангаа тогтмол гаргах
- Тайлан бэлтгэх хуанли, хуваарь гаргах
- Цаг тухайд нь засвар хийдэг байх
7. Програм хангамж ашигладаггүй
Алдаа:
Excel эсвэл цаасан дээр тайлан хөтөлснөөр мэдээлэл алдагдах, алдаа гаргах магадлал нэмэгддэг.
Зөв шийдэл:
- Нягтлан бодох бүртгэлийн программ (жишээ нь: МикроМикс, Daisy ERP, QuickBooks) ашиглах
- Цаасан бүртгэлээс дижитал системд шилжих
Дүгнэлт
Санхүүгийн тайлан нь таны бизнесийн эрүүл мэндийн үзүүлэлт юм. Зөв тайлан нь зөв шийдвэр гаргах, зээл авах, хөрөнгө татах, татвараа зөв төлөх үндэс суурь болдог. Жижиг, дунд бизнес эрхлэгч та дараах асуултад өөрөөсөө асуугаарай:
- Би орлого, зардлаа бүрэн бүртгэж байна уу?
- Тайлангаа тогтмол гаргаж байна уу?
- Мэргэжлийн хүнээр гаргуулж байна уу?
Хэрвээ үгүй бол та яг одооноос санхүүгийн удирдлагаа сайжруулах алхам хийх цаг нь иржээ.
Холбоотой линк
- Татварын тайлан өгөх хугацаа 2023 он
- Гэрээт нягтлан бодогчийн гэрээний загвар
- Санхүүгийн тайланг энгийнээр тайлбарлая
- Ххоат-ын хөнгөлөлт чөлөөлөлт
